چرا جواب‌دهی آزمایش پاتالوژی طولانی است؟

در بسیاری از اوقات وقتی شخص آزمایش‌دهنده نمونه بیوپسی خود را به آزمایشگاه تحویل می دهد و می شنود که مثلا یک هفته دیگر برای گرفتن جواب مراجعه کند، گمان می کند که آزمایشگاه در دادن پاسخ آزمایش قصور یا کوتاهی می نماید. اما اگر بداند که چه مراحلی باید طی شود تا جواب آماده گردد بهتر علت طولانی بودن فرآیند جواب‌دهی را درک خواهد نمود. لذا جهت آشنایی با مراحل آزمایش پاتولوژی یا آسیب شناسی با همراه باشید. همچنین جهت اطلاعات بیشتر می‌توانید با واتس‌آپ آزمایشگاه دکتر فرهمند، آزمایشگاه پاتالوژی با تجهیزات و کادر مجرب در تماس باشید.

۱- قدم اول با نمونه برداری: در برخی موارد که پزشک معالج با آزمایش‌های معمول و متداول نمی تواند تشخیص بدهد بایستی نمونه برداری از بافت بدن صورت بگیرد. بطور مثال در برخی از بیماری‌های کبدی علیرغم اینکه مشکل بیماری کبد با آزمایش‌های معمول مثل آزمایش خون و ازمایش ادرار مشخص شده، اما برای شروع درمان نوع دقیق‌تر عارضه لازم است آزمایشات دقیق‌تری صورت بگیرد. بنابراین پزشک با تمهیدات خاص و با یک سوزن توخالی قطعه کوچکی از کبد فرد مورد نظر را برداشته و آن را در مایع مخصوصی که برای جلوگیری از فساد بافت استفاده می‌شود را قرار می دهد و به آزمایشگاه می فرستند. این نمونه معمولا بسیار جزیی و در حد چند میلیمتر است.

۲- پس از وصول نمونه مورد آزمایش، بافت مورد نظر از ماده تثبیت کننده خارج شده و مشخصات ظاهری آن به دقت بررسی می‌گردد و سپس کد دهی شده و در ظرف مخصوص قرار داده شده و در دستگاه «پاسا» گذاشته می‌شود. در این دستگاه حدود دوازده ظرف با محلول‌های گوناگون مثل الکل، گزیلول، پارافین و غیره …..وجود دارد و نکته مهم آن که این بافت الزاما باید زمان مشخصی را در هر ظرف سپری کند. مثلا باید ده ساعت در محلول الکل بماند.

۳- پس از عبور بافت مورد آزمایش از محلول‌های شیمیایی مد نظر از دستگاه خارج شده و سپس در یک محفظه پارافینی قالب گیری می‌شود و پس از مدتی با خشک شدن پارافین آن، قالب و بافت درون آن توسط دستگاهی دیگر برش داده خواهد شد. قطر این برش‌ها بسیار کم و در حدود پنج هزارم میلیمتر است!

۴- پس از برش و تهیه لایه نازک که معمولا به نازکی قطر یک سلول است؛ هنوز هم این بافت قابل بررسی نیست بلکه باید دوباره با مواد شیمیایی مختلف اصطلاحا رنگ آمیزی شود. در واقع علت انجام این‌کار چون مواد شیمیایی رنگ‌دار می‌تواند با قسمت های مختلف سلول‌ها واکنش انجام داده و آنها را به رنگ خود در آورند. بنابراین برای بررسی بافت‌های مختلف و حتی تنها یک بافت خاص معمولا چندین عمل رنگ آمیزی مختلف که نشان دهنده وجود همه مواد مختلف در سلول‌ها هستند، انجام می‌شود.

۵-اکنون پس از طی همه این مراحل بافت مورد ازمایش، بافت در بین دو لایه شیشه نازک بنام لام ولامل قرار می‌گیرد و تازه اکنون آماده بررسی میکروسکوپی خواهد شد.

۶-جالب است بدانید بعد از انجام این مراحل و بررسی اولیه و مشاهده نتایج، گاهی نیاز به رنگ آمیزی‌های دیگر و تکنیک‌های دیگر برای شناسایی دقیق‌تر لازم می‌شود. در این صورت کل پروسه مجددا باید تکرار شود.

۷- حتی در بعضی موارد این بافت باید توسط چندین متخصص پاتولوژی بررسی می شود. و حتی گاهی لازم می‌شود در کمیسیون های خاص و تصمیم گیری می شود که خود می‌تواند جواب قطعی را مجددا با تاخیر بیشتر مواجه کند.

۸- این پایان کار نیست. اگر برای تشخیص بیماری انجام آزمایشات IHC یا IF لازم باشد این پروسه باز هم طولانی‌تر خواهد شد.

۹- در نهایت بیوپسی از آخرین اقدامات است. بنابراین دقت در این فرآیند بسیار مهمتر از سرعت می باشد. با صبور بودن به بیمار تنها به بیماری خود کمک می‌کنید تا با دقت بیشتری بررسی شود.