از آزمایش HIV و تشخیص ایدز چه می‌دانید؟

چرا آزمایش HIV با اهمیت است؟

در صورت آلوده ‌شدن به ویروس HIV، تشخیص سریع به معنای شروع به ‌موقع درمان این بیماری است که در این صورت می‌توان بیماری را کنترل نموده و طول ‌عمر فرد بیمار نیز بسیار بیشتر شود. همچنین می‌توان با انجام اقدامات و تمهیداتی، از انتقال ویروس به افراد دیگر جلوگیری کرد. خانم‌های باردار مشکوک به این ویروس بایستی حتما این آزمایش را انجام دهند زیرا با درمان زودهنگام، احتمالاً بتوان از انتقال بیماری به جنین جلوگیری کرد

چه کسانی باید آزمایش HIV را انجام دهند؟

همه اشخاصی که در معرض خطر ابتلا به ایدز هستند، باید سالانه حداقل یک‌بار آزمایش انجام دهند. این افراد بیشتر از گروه‌های ذیل می‌توانند باشند:

• • همه اشخاصی که چند شریک جنسی دارند.
• • داشتن رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده با فردی که HIV مثبت داشته یا احتمال می‌دهیم می‌تواند داشته باشد. توجه فرمایید این شامل افرادی که اطلاعی از سابقه‌ی بیماری جنسی شریک خود ندارند نیز می‌شود.
• • در صورت تزریق دارو با سرنگ، سوزن یا سایر ابزارهایی که شخص دیگری قبلاً از آن استفاده کرده است باید این آزمایش را بدهید.
• • اشخاصی که قبلاً آزمایش سل، هپاتیت یا هر بیماری‌های مقاربتی از جمله سوزاک، سیفلیس ، کلامیدیا یا تبخال را داده‌اند. زیرا عوامل ابتلا به این بیماری‌ها، می‌تواند ریسک ابتلا به HIV از شخص ناقل بالا برود.
• • داشتن رابطه‌‌های جنسی در ازای پول یا مواد مخدر
• • داشتن رابطه‌ی جنسی با شخصی که هر کدام از موارد ذکر‌شده در بالا را داشته باشد.

در ادامه با انواع آزمایش‌های HIV آشنا می‌شویم:

آزمایش‌های غربالگری آنتی‌بادی HIV

این آزمایش‌ها پروتئینی را که بدن دو تا هشت هفته پس از عفونت تولید می‌کند را مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین این آزمایش‌ها، آزمایش‌های ایمونواسی یا الایزا (ELISA) نیز نامیده می‌شوند. در مدل‌های جواب‌دهی فوری از این نوع آزمایش، با استفاده از آزمایش‌های خونی یا بزاق نتیجه را تنها پس از ۳۰ دقیقه یا حتی کمتر مشخص می‌شود، اما جواب منفی قطعی نیست و ممکن است حتی زمانی که به ویروس آلوده هستید، نتیجه‌ی منفی را نشان دهد که به این حالت نتیجه‌ی منفی کاذب گفته می‌شود.

آزمایش‌های ترکیبی آنتی‌بادی/آنتی‌ژن HIV

دراین نوع تست، زودتر از آزمایش‌های غربالگری آنتی‌بادی، ویروس HIV را شناسایی می‌کنند. بدین صورت که در این نوع تست، آنتی‌ژن HIV مورد بررسی قرار می‌گیرد. این آنتی‌ژن نوعی پروتئین بوده و P24 نامیده می‌شود که در واقع بخشی از ویروس است که دو تا چهار هفته پس از ابتلا خود را نشان می‌دهد. این آزمایش‌ها علاوه‌بر آنتی‌ژن، سایر آنتی‌بادی‌های ویروس HIV را نیز بررسی می‌‌نمایند. نتیجه‌ی آزمایش سریع آنتی‌بادی / آنتی‌ژن، تنها پس از ۲۰ دقیقه آماده است.

آزمایش نوکلئیک‌اسید (NAT) HIV

این آزمایش که به تست RNA نیز مشهور است، ویروس HIV را جست‌وجو می‌نماید که تقریباً ده روز پس از ابتلا قادر به ویروس قابل شناسایی آن است. توجه داشته باشید این آزمایش پرهزینه است؛ بنابراین، معمولاً اولین انتخاب برای تشخیص نیست. اما در صورتی که به تشخیص پزشک فرد در معرض خطر باشد یا علائم شبیه آنفولانزا را داشته باشد، تجویز می‌شود.

در ادامه نتایج جواب آزمایش را بررسی می‌نماییم.

نتیجه مثبت آزمایش HIV

نتیجه‌ی مثبت آزمایش، به معنای وجود آثاری از ویروس HIV در بدن انسان است. اگر آزمایش از نوع فوری (Rapid) باشد، برای اطمینان از جواب صحیح، از آزمایش‌های استاندارد نیز استفاده می‌شود. در صورت نیاز به انجام تست آزمایشگاهی، آزمایش‌های دقیق‌تری از خون مثل موارد زیر، می‌توانند به تأیید تشخیص صحیح کمک کنند:

• • وسترن‌بلات یا ارزیابی غیرمستقیم ایمونوفلوروسنس
• • افتراق آنتی‌بادی، بین HIV-1 و HIV-2

توجه داشته باشید آزمایش HIV مثبت به این معنا نیست که فرد به ایدز که پیشرفته‌ترین مرحله این بیماری خطرناک است، مبتلا شده‌است. اما جالب است بدانید درمان HIV می‌تواند فرد را از ابتلا به ایدز محافظت کند؛ بنابراین، با پزشک معالج خود در مورد درمان دارویی که شامل مصرف داروهای ضد‌ویروسی است، مشورت نمایید. این داروها مقدار ویروس موجود در بدن انسان را کاهش داده، تا جایی که حتی دیگر با آزمایش قادر به تشخیص آن نباشیم. علاوه‌بر آن، از سیستم ایمنی محافظت نموده تا عفونت HIV به ایدز تبدیل نشود.

نتایج منفی آزمایش HIV

در صورت منفی بودن نتایج آزمایش، می‌توان اقدامات بسیار مهم پیشگیرانه HIV را انجام داد. این اقدامات شامل یادگیری و رعایت رابطه‌ی جنسی ایمن و مصرف داروهایی به نام پروفیلاکسی قبل از مواجهه با فرد آلوده است. توجه داشته باشید حتی اگر نتیجه‌ی آزمایش شما منفی باشد، شریک جنسی‌ شما همچنان می‌تواند آلوده به ویروس باشد و تا ۶ ماه طول می‌کشد تا بدن، آنتی‌بادی لازم برای شناسایی شدن برخی آزمایش‌ها را تولید کند که باعث شود نتیجه‌ی آزمایش مثبت شود. توجه داشته باشید اگر سه ماه یا کمتر از زمانی که احتمال می‌دهید آلوده شده‌اید می‌گذرد ولی نتیجه‌ی آزمایش منفی است، برای اطمینان از نتیجه، پس از ۶ ماه مجدداً آزمایش را تکرار نمایید.

سخنی از آزمایشگاه دکتر فرهمند

همکاران ما در آزمایشگاه پاتالوژی دکتر فرهمند شیراز منتظر دریافت سؤالات و راهنمایی شما در این زمینه هستند. کلیه مراحل انجام آزمایش‌های پزشکی به‌صورت غیرحضوری نیز قابل انجام است. همانطور که در مطالب قبلی به اطلاع شما رسانده بودیم، در آزمایشگاه دکتر فرهمند، امکان نمونه‌گیری در منزل با رعایت کامل ضوابط بهداشتی وجود دارد. همچنین در آزمایشگاه دکتر فرهمند برای دریافت نتیجه آزمایش، نیازی به مراجعه حضوری نیست و نتایج آزمایش ها به صورت اینترنتی یا واتس‌آپ و بدون پرداخت هزینه بیشتر در دسترس شماست.